Historia

Wszystko zaczęło się 14 grudnia 1954 roku, gdy grupa miłośników turystyki na Politechnice Warszawskiej postanowiła zorganizować koło PTTK. W zebraniu założycielskim wzięło udział 50 osób. Tego dnia powstało pierwsze studenckie koło PTTK w środowisku warszawskim pod nazwą „Koło Uczelniane PTTK na Politechnice Warszawskiej”. Pierwszym prezesem koła został Mieczysław Łukasik. Swoją działalność Koło rozpoczęło już w lutym 1955 roku organizując obóz narciarski. Wczesną wiosną 1955 roku nastąpiło oficjalne włączenie Koła w struktury Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego – organizacji ogólnopolskiej działającej pod połączoną nazwą od 1950 r., natomiast powstałej z dwóch odrębnych jednostek – Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (rok założenia 1873) oraz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (rok założenia 1906). Więcej na temat powstania i działalności PTTK można przeczytać tutaj. Nasze Koło zostało zarejestrowane i przydzielone do Oddziału Miejskiego PTTK w Warszawie, przyjmując nazwę „Koło PTTK nr 139 przy PW”.

Wiosną roku 1955 świeżo utworzone Koło zorganizowało szereg wycieczek pieszych w okolice podwarszawskie. Udział w nich był warunkiem otrzymania skierowania na wyjazdy w czasie wakacji. W maju 1956 roku odbył się pierwszy masowy rajd w Górach Świętokrzyskich, który zgromadził ponad 100 uczestników. Przez wiele lat była to najważniejsza „sztandarowa” impreza turystyczna na Politechnice. Od 1969 r. do dziś organizację rajdu przejęło Studenckie Koło Przewodników Świętokrzyskich (SKPŚ). Powodzenie tego rajdu zmobilizowało do zorganizowania pierwszego Rajdu Bieszczadzkiego, w którym również wzięło udział około stu osób. W 1958 roku powstała sekcja kajakowa – istniejący obecnie już niezależnie Klub Wodniaków. Rozpoczęła się ożywiona działalność Koła. Ruszyły piesze obozy wędrowne w Beskidy, Roztocze, Kaszuby. Nie ominęliśmy terenów Ziemi Lubuskiej, Pomorza, Pojezierz i wielu, wielu innych.

W roku 1960 z inicjatywy członków naszego Koła powstał Oddział Międzyuczelniany PTTK. Wystąpiliśmy z Oddziału Miejskiego PTTK, a w nowo powstałym Oddziale dostaliśmy numer 1 i nową nazwę obowiązującą do dzisiaj „Koło PTTK nr 1 przy PW”. Jesienią 1960 roku dzięki intensywnym staraniom ówczesnego prezesa Andrzeja Szamowskiego Koło otrzymało swój pierwszy własny lokal w Gmachu Nowej Kreślarni PW, skąd wkrótce przeniosło się do pomieszczenia nr 59 w Gmachu Głównym PW – znajdującego się po lewej stronie schodów prowadzących do Auli Głównej. Od tego pomieszczenia przyjęła się nazwa „KIOSK”, którą określane były przez dziesięciolecia kolejne siedziby koła, chociaż mieściły się już w innych lokalizacjach (m.in. dzisiejsza wypożyczalnia studencka Biblioteki Głównej PW, Centrum Ruchu Studenckiego Riwiera, sala 301 w Gmachu Wydziału Chemii PW i obecnie pokój nr 56 w Gmachu Stołówki Centralnej PW). W pomieszczeniach tych w czasach najbujniejszej działalności „Jedynki” przechowywane były narty, buty, namioty i inny sprzęt biwakowy, a po powstaniu w 1975 roku sekcji rowerowej (późniejszego klubu „Hałabudra”) przede wszystkim rowerów.

Począwszy od roku 1964 Koło PTTK nr 1 ruszyło z organizacją Kursu Organizatora Turystyki. Pierwszy z nich rozpoczął się dzięki wsparciu Rady Uczelnianej Zrzeszenia Studentów Polskich (RU ZSP). Jedyna przerwa miała miejsce w latach 1984-1989, kiedy to zgodnie z zaleceniami Rady Turystycznej PW i Komisji Szkoleniowej OM PTTK tylko Rada Turystyczna mogła organizować Kursy OT wspólne dla wszystkich klubów na Politechnice. W kwietniu 1965 r. Koło PTTK zorganizowało po raz pierwszy Złaz „Wiosna’65” w Puszczy Białej, a już w roku 1970 odbył się szósty „Złaz w Puszczy Białej”, który okazał się rekordową imprezą w historii turystyki na Politechnice – uczestniczyło w nim około 1150 osób (!). Najliczniej reprezentowanym wydziałem PW był Wydział Elektryczny, który otrzymał specjalną nagrodę „Wielką Ostrogę Turystyczną”. W kolejnym roku na „Złazie” zebrało się około 1100 osób. Nic więc dziwnego, że uczestników rajdu z powrotem do Warszawy odwoziły specjalne pociągi rajdowe.

W kolejnych latach nieustannie odbywały się rajdy tradycyjne (Rajd Jesienny, Rajd Zaduszkowy, Rajd Noc Świętojańska, Rajd Roztocze) i wycieczki niecykliczne, wycieczki autokarowe (szlakiem Zamków Lubelskich, Mazowsze, Kurpie, Podlasie, Zamki Krzyżackie), obozy narciarskie, a także obozy wakacyjne zarówno w Polsce, jak i za granicą m.in. w Grecji, na Węgrzech, Rumunii czy Jugosławii. Rok 1980 był ostatnim rokiem naprawdę masowej turystyki, bogato wspieranej dofinansowaniami ze strony uczelni. Odbyły się też ostatnie przed przerwą spowodowaną kryzysem początku lat osiemdziesiątych obozy i wycieczki zagraniczne. Jesienią tegoż roku imprezy odbywały się w coraz gorętszej atmosferze odbywających się w całej Polsce strajków. Problemem stało się zaopatrzenie w podstawowe artykuły żywnościowe, uczestnicy zaczęli się spotykać z niechęcią ze strony ludności miejscowej. W kolejnych latach imprezy tradycyjne nadal się odbywały, jednak frekwencja spadła w sposób drastyczny, a terminy wyjazdów były często zmieniane w związku z niepewną sytuacją polityczną.

Wprowadzenie Stanu Wojennego wiązało się z zakazem poruszania się poza granicami miast oraz wprowadzeniem godziny milicyjnej, jednak nawet pomimo tych restrykcji rozpoczęto coniedzielny cykl kameralnych wycieczek pod żartobliwym hasłem „Wojna’82 – Niedziela w lesie”. Początkowo wycieczki odbywały się po przedmościach Warszawy, a po otwarciu po całym województwie stołecznym i podwarszawskich lasach. Rajdy tradycyjne nadal były organizowane, co wymagało załatwiania specjalnych pozwoleń. Przed latem 1983 roku po raz pierwszy odbyła się na wielką skalę akcja rozsyłania do Urzędów Gmin zamówień na przydział reglamentowanych „na kartki” artykułów żywnościowych dla uczestników obozów wędrownych w okresie wakacji. Każdy kierownik obozu musiał zaplanować ile dni jego obóz będzie przebywał na terenie administracyjnym konkretnej gminy, którego dnia znajdzie się w siedzibie Wydziału Handlu Urzędu Gminy, podać liczbę uczestników obozu oraz ilość „osobodni na terenie gminy”. Tak przygotowane pisma opatrzone odpowiednią liczbą pieczątek (m.in prorektora PW d/s studenckich i przewodniczącego RU ZSP d/s turystyki) były wysyłane przez Zarząd Koła do właściwych gmin. Urzędnicy przygotowywali na podstawie tych pism odpowiednie dokumenty uprawniające do zakupu żywności „bez kartek”.

Utrzymujące się od dłuższego czasu naciski polityczne zmierzające do ograniczania autonomii wyższych uczelni i samorządności instytucji działających na uczelniach zaczęły zagrażać dalszej niezależności klubów turystycznych. W związku z tym w 1984 roku Rada Turystyczna PW i Zarząd Oddziału Międzyuczelnianego PTTK postanowiły włączyć w struktury Towarzystwa wszystkie kluby i koła na Politechnice. Powstało wiele nowych kół PTTK, a liczebność Oddziału Międzyuczelnianego wzrosła z kilkunastu do prawie czterdziestu kół. Dla Koła PTTK nr 1 taka sytuacja miała dosyć istotne konsekwencje. Dobiegła końca epoka, gdy „Jedynka” pełniła rolę koła środowiskowego, integrującego na początku wszystkich, a później większość turystów z PW. Do tej pory KIOSK był miejscem, do którego chociaż raz w roku należało przyjść i opłacić składki, bowiem z formalnego punktu widzenia większość turystów z PW działających w mniejszych klubach była członkami „Jedynki”. Po wprowadzonych zmianach przenieśli oni swoje kartoteki do własnych nowo utworzonych kół PTTK. „Jedynka” stała się jednym z wielu, takich samych klubów turystycznych, różniących się jedynie liczebnością i aktywnością.

Latem i jesienią 1984 roku bardzo wyraźnie dało się dostrzec postępujący gwałtowny kryzys zainteresowania turystyką studencką, a przede wszystkim obozami krajowymi w okresie wakacji. Jedną z najważniejszych przyczyn zaistnienia tej sytuacji była liberalizacja przez państwo paszportów ważnych na KK (kraje kapitalistyczne), a co za tym idzie bardzo szybko rosnąca popularność tzw. „gastarbeiterskich” głównie wakacyjnych wyjazdów na zachód w celach zarobkowych. Studenci nie mieli już czasu na turystyczne wędrówki. To właśnie w 1984 roku można mówić o ostatecznym końcu turystyki na masową skalę, chociaż liczba turystów zmniejszała się stopniowo od końca lat siedemdziesiątych. Był to dopiero początek „głębokiego dołka”, który osiągnął apogeum w okresie tzw. zmian ustrojowych na początku lat dziewięćdziesiątych, których duża liczba klubów nie przetrwała i w praktyce przestała istnieć. Na szczęście pomimo trudnych czasów „Jedynka” nadal utrzymywała się na powierzchni kontynuując swoją dotychczasową działalność, która niestety już nigdy nie powróciła do lat swojej świetności.

22-23 października 1994 r. odbyło się uroczyste spotkanie będące częścią obchodów 40-lecia istnienia Koła PTTK nr 1 przy PW. Miejscem spotkania był Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Warszawianka” w Jachrance nad Jeziorem Zegrzyńskim. Zjawiło się liczne grono działaczy i sympatyków „Jedynki” z różnych epok, a także sympatyków i turystów z zaprzyjaźnionych Kół i Klubów – przede wszystkim ściśle współpracujących z „1” przez wiele lat Klubu Wodniaków i SKPŚ, a także z Hałabudry, Styków, SKPB i Malucha. W sumie było ponad 200 osób. Najważniejszym skutkiem spotkania było powstanie impulsu pobudzającego „Jedynkę” do odrodzenia bardzo aktywnej działalności. W tym samym czasie pojawiło się w KIOSKu wielu młodych, często jeszcze w wieku przedstudenckim ludzi chętnych do prowadzenia działalności turystycznej. Równocześnie nastąpiło ponowne po prawie 10-letniej przerwie obudzenie się zainteresowania na dość dużą skalę turystyką studencką wśród przeciętnych uczniów i studentów. Wszystkie te czynniki spowodowały, że w trzech następnych latach nasze Koło po raz pierwszy od kilkunastu lat odzyskało niepodważalnie pierwszoplanową pozycje w turystyce na PW.

Kolejne lata przynosiły zarówno okresy ożywionej aktywności jak i marazmu, jednak działalność Koła nie zanikła ani na moment. Wiele rajdów odbywało się nadal, często przy udziale zaprzyjaźnionych klubów – Styków i Malucha. Pięćdziesięciolecie istnienia Koła w ośrodku wczasowym w Wildze pod Warszawą świętowało 167 osób. Z okazji jubileuszu 60 lat „Jedynki” posadziliśmy drzewo na terenie kampusu głównego Politechniki Warszawskiej i wydaliśmy książkę „Nasze (sześć)dziesięciolecie. Koło PTTK nr 1 przy Politechnice Warszawskiej w latach 2005-2014”. Odbyła się także wycieczka autokarowa po atrakcjach Mazowsza, a do ośrodka kolonijnego w Koszelance na uroczyste obchody jubileuszu przyjechało około 150 osób.

Opracowano na podstawie książki „Zarys historii Koła PTTK nr 1 przy Politechnice Warszawskiej w 44 roku istnienia sporządzony”, Ireneusz Ginda, Łukasz Aranowski, Warszawa 1988