Flirt z Czarną Panią XXI

Uwagę turystów stających na progu Dolinki Pustej przyciąga zwykle wyniosły mur Zamarłej Turni. Ten niezbyt okazały, przysadzisty szczyt, liczący 2179 m npm stoi w głębi dolinki jakby nieco przytłoczony ogromem Kozich Czub i Koziego Wierchu. Posiada jednak coś czego mogą mu pozazdrościć najwyższe tatrzańskie Olbrzymy. Zamarła Turnia opada bowiem ku Dolince Pustej swą słynną południową ścianą: Sto czterdzieści metrów skrzesanych, bardzo stromych płyt, przepięknych w swej gładkości, stanowiło wyzwanie dla wielu pokoleń taterników XX w.

Tego ranka wylegiwaliśmy się do ósmej. Poprzedniego dnia bowiem przeszliśmy z worami z Murowańca do Piątki przez Zawrat, Zmarzłe Czuby i Kozią Przełęcz. Ten kawałek grani, którym wiedzie łatwa latem Orla Perć, zajął nam aż trzy godziny. W początkach maja na północnych ścianach panuje jeszcze zima. Za to południowa ściana Zamarłej Turni była wolna od śniegu i lodu, sucha i z pewnością w południe cieplutka i miła w dotyku. Namówiłem więc Maćka na klasyczną drogę pierwszych zdobywców Zamarłej. Piotr stwierdził, że trójka będzie wspinać się wolniej więc rezygnuje i będzie na nas czekał na szlaku z ciepłą herbatą.

Idziemy przez Dolinę Pięciu Stawów Polskich pokrytą jeszcze ponad dwumetrową warstwą śniegu. Nie spieszymy się zbytnio. Droga jest oceniana w przewodnikach na około dwie do dwóch i pół godziny, co oznacza, że przy naszym emeryckim tempie wspinaczki zajmie nam jakieś cztery godziny.

Ciekawe czy Czarna Pani będzie nam przychylna? Czarna Pani, o czym wie każdy szanujący się taternik, jest władczynią Pustej Dolinki. Jej władza obejmuje obszar ograniczony ścianami Kołowej Czuby i Małego Koziego Wierchu od zachodu, Zmarzłych Czub, Zamarłej Turni i Kozich Czub od północy i południowym filarem Koziego Wierchu od wschodu. Od południa granicą włości Czarnej Pani jest morena czołowa dawnego lodowca, którego cielsko spoczywało w Pustej Dolince.

Czarna Pani decyduje o wszystkim co się dzieje w dolince. Spuszcza lawiny i kamienie, za jej przyzwoleniem świstaki wychowują młode w piargach i kozice przemierzają stoki w poszukiwaniu pożywienia. Nawet niedźwiedź nie śmie zakłócać spokoju Czarnej Pani i nie przychodzi bez zaproszenia. Czarna Pani wie o wszystkim. Kruki o czarnych, połyskujących w słońcu skrzydłach donoszą jej o intruzach wkraczających pod jej władzę i biada temu, kto nie przestrzega praw przez nią narzuconych. Przez Pustą Dolinkę wiedzie tylko jeden szlak turystyczny na Kozią Przełęcz. Nawet Orla Perć omija grań po północnej stronie Zamarłej Turni. Ksiądz Gadowski wiedział co robi... Taternicy biwakujący wiosną w Dolince Pustej wolą rozstawić namiot na śniegu poniżej moreny. Nikt nie może bezkarnie zakłócać spokoju Czarnej Pani.

Wdrapujemy się dziarskim krokiem na morenę. Zbyt dziarskim. Wytopiony przez płynącą pod spodem wodę śnieg załamuje się pode mną i wpadam pomiędzy ostre kamienie. Skóra zdarta na piszczeli pomimo spodni i ochraniaczy. Przykładam śnieg, żeby zmniejszyć ból i opuchliznę. Czarna Pani skarciła mnie za nieprzestrzeganie zasad. Jedna z jej zasad mówi bowiem: “Patrz po czym idziesz idioto!”.

Nagle grzmot przetacza się przez Dolinkę i zwielokrotnionym echem obija się o skalne ściany. Z grani Małego Koziego odrywa się ogromny nawis i z hukiem leci w dół porywając za sobą tony śniegu. Stajemy oczarowani i obserwujemy jak lawina nabiera pędu w żlebie, rozlewa się szerokim szarawobiałym wachlarzem na dole i wreszcie nieruchomieje.

Zbliżamy się jednak do ściany a nikogo nie widać przez ciemne szkła okularów. Blask śniegu sprawia, ze wszyscy musimy się nosić jak gwiazdy muzyki pop a nasze twarze są wysmarowane grubą warstwą kremu z filtrem. Śnieg staje się bardzo stromy i grząski tak, że z trudem docieramy do podnóża ściany. Tu czyha na nas szczelina brzeżna jak na prawdziwym lodowcu. Szeroka na pół metra i głęboka na kilka stanowi ostatnią przeszkodę na naszej drodze ku skale.

Wreszcie stajemy na skalnych stopniach i przygotowujemy sprzęt. Właśnie założyliśmy kubełki gdy Piotr woła – Orzeszku...!!! – gapiąc się w górę. Podążam za jego wzrokiem i widzę bryły lodu zbliżające się ku nam w przerażającym tempie. Kulimy się i przyklejamy do skały. Na szczęście to tylko lód i im niżej spada tym bardziej się rozpryskuje na mniejsze części obijając się o ścianę. Tylko kilka kawałków nie większych niż pięść stuka mi po kubełku i uderza w ramiona. Następną próbę Czarnej Pani przeszliśmy bez strat...

Zanim Henryk Bednarski wytyczył śmiałą drogę poprzez sto czterdzieści metrów skrzesanych i bardzo stromych płyt. Przepiękna ściana stanowiła wyzwanie dla najlepszych taterników z początku XX wieku.

23 lipca 1910 roku czwórka zakopiańczyków pod wodzą Henryka Bednarskiego stanęła na szczycie Zamarłej Turni pokonując ścianę drogą w linii spadku wierzchołka. Skromni zdobywcy ocenili swoja drogę jako bardzo trudną i zakwalifikowali do IV stopnia trudności. Dopiero ich naśladowcy zgodnie stwierdzili, że trudności drogi Bednarskiego są wyższe od dotychczas pokonywanych w Tatrach. Aby zakwalifikować nową drogę wprowadzono nowy, piąty stopień w taternickiej skali trudności: “nadzwyczaj trudno”. Droga pierwszych zdobywców Zamarłej Turni do dziś uchodzi za wzorzec “piątki” a oznacza to że ”ilość stopni i chwytów jest bardzo ograniczona. Duży wydatek siły rąk. W zasadzie istnieje tylko jeden możliwy sposób przejścia”.

Przechodząc dolny trawers z plecakiem mam wątpliwości czy znalazłem się we właściwym miejscu i czasie. Rzężę straszliwie i mam wrażenie, że odpadnę przy każdym kroku. Staram sobie wytłumaczyć, że lot na drugiego to bułka z masłem. Patrzę w dół tak długo aż lufka przestaje na mnie robić wrażenie i mozolnie posuwam się naprzód. Cóż każdy ma swoje metody. Większość ludzi w takiej sytuacji zaciska powieki. Ja nie mogę sobie pozwolić na taki luksus...

Przez pierwsze lata po zdobyciu południową Zamarłej zrobiło tylko kilka zespołów taterników ze ścisłej czołówki a wiele prób było nieudanych. Sława ściany sprawiała, że atakowali ją także nieprzygotowani młodzi romantycy. 25 września 1917 roku na Ścianę wybrała się dwójka przyjaciół: Stanisław Bronikowski i Rafał Malczewski (syn znanego malarza Jacka). Obaj czuli respekt przed trudną drogą i postanowili poprawić sobie psychę zawieszając linę ponad górnym trawersem. Miała on im pomóc gdyby trudności kluczowego miejsca przewyższały ich możliwości. Prowadzący nadzwyczaj trudną rysą Stanisław miął ponoć tę linę w zasięgu wzroku. Wyszedł jednak kilkanaście metrów w górę bez przelotu. Czy podstęp z liną nie spodobał się Czarnej Pani czy też zuchwałość prowadzącego na żywca Bronikowskiego, tego się nigdy nie dowiemy. Trzydziestometrowego lotu nie miała szans wytrzymać lina łącząca wspinaczy...

Staję przy graniastosłupie i czuje, że nie powinienem iść dalej. Po chwili przelatuje koło mnie Bronikowski i uśmiechając się smutno znika w dole. Pot zmieszany z kremem UV zalewa mi oczy, które szczypią i manią zmysły. Na prawo widzę hak na gładkiej płycie. Czyżby to już Górny Trawes? Trochę za nisko. Tracę pewność siebie i zbity z pantałyku zakładam stanowisko korzystając z wygodnych stopni i solidnej asekuracji z graniastosłupa. Maciek dochodzi, też coś mu nie pasuje ale daje się namówić na wyjście na lufiastą płytę. Idzie powoli, uważnie dobiera stopieńki, pasuje się ze skałą. Wygląda to niesamowicie. Stoi jakimś cudem przyklejony do niemal pionowej, gładkiej ściany. Pod nogami ma jakieś siedemdziesiąt metrów świeżego luftu. Rozgrzane powietrze drży zamazując bardziej oddalone fragmenty najpiękniejszej części ściany. Żałuję, że Piotrek zabrał aparat. Ale już domyślam się jakimi kwiatkami obsypałby mnie Maciek gdybym mu powiedział: “Poczekaj stary chwilkę. zablokuje linę i cyknę fotkę”.

- Następny haczorek? Musi być trudno. Może się zapchaliśmy? – myślę sobie ale wołam co innego:

- Patafiany... - powtarzam w myślach.

- Leci pionowo tylko ty już zatraciłeś poczucie pionu. Ten okap i część ścianki są przewieszone.

Na wierzchu okapu, pod którym przetrawersowalismy leży mały płat śniegu. To stamtąd leci woda. Na płacie siedzi mężczyzna o szlachetnej twarzy w czarno białym pasiaku. Czule gładzi śnieżne bryłki. Bierze je w ręce i wpatruje się jak topnieją.

- Lubię śnieg – odpowiada na moje pytające spojrzenie - kończy się narciarski sezon. Czas rozpocząć wspinaczkę. Zjadę jeszcze jutro z Niebieskiej Turni i odkładam narty na dobre. Dobrze zrobiliście idąc przez płytę. Sam wolę ten wariant od ponurej Rysy. Czarna Pani jest wam przychylna. Widzisz to zacięcie? Wyprowadzi Was prosto na wierzchołek. Spieszcie się guzdrały bo wasz kolega marznie po drugiej stronie – dodaje ze śmiechem.

Ciszę Dolinki rozrywa na strzępy huk nawisu spadającego ze Schodków. Patrzę na zegarek jest dziesięć po piątej. Ale długo nam się tu zeszło! Czuję, że z każdą chwilą ulatuje ze mnie euforia towarzysząca mi na płycie. Jak powietrze z dziurawego balonika.

Pokonuję zacięcie, Maciek twierdzi, że liny jest jeszcze sporo, więc ciągnę do bliskiego już wierzchołka. O osiemnastej dochodzi mnie partner. Uśmiechy – szczere i radosne. Piękna sceneria wokół. Szczyty okryły się złotem nisko stojącego słońca jakby specjalnie dla nas. Zjeżdżamy na Orlą perć schowaną pod śniegiem prosto w ramiona Piotrka.